Հոգեվերլուծական տեսությունը

Վաղ հոգեբանությունը կարեւորում էր գիտակցված մարդկային փորձը: Ավստրիացի բժիշկ Զիգմունդ Ֆրոյդը դրամատիկ կերպով փոխեց հոգեբանության դեմքը՝ առաջարկելով անհատականության տեսությունը, որն ընդգծում էր անգիտակցական մտքի կարեւորությունը:

Ֆրոյդի կլինիկական աշխատանքը «հիստերիայով» անձանց եւ այլոց հետ նրան ստիպեց ենթադրել, որ վաղ մանկության փորձառությունները եւ անգիտակցական ազդակները նպաստում են մեծահասակների անհատականության եւ վարքի զարգացմանը:

Իր «Առօրյա կյանքի հոգեախտաբանությունը» գրքում Ֆրոյդը մանրամասնել է, թե ինչպես են արտահայտվում անգիտակից մտքերն ու ազդակները, հաճախ լեզվի սայթաքումներով (հայտնի որպես «ֆրոյդյան սայթաքումներ»), երազների միջոցով: Ըստ Ֆրոյդի, հոգեկան «խանգարումները» անգիտակցականի կոնֆլիկտների ծայրահեղ կամ անհավասարակշիռ դառնալու արդյունք են:

Զիգմունդ Ֆրոյդի առաջարկած հոգեվերլուծական տեսությունը հսկայական ազդեցություն ունեցավ 20-րդ դարի մտքի վրա՝ ազդելով հոգեկան առողջության ոլորտի վրա, ինչպես նաեւ այլ ոլորտների վրա, ներառյալ արվեստը, գրականությունը եւ ժողովրդական մշակույթը: Թեեւ նրա շատ գաղափարներ այսօր թերահավատությամբ են դիտարկվում, նրա ազդեցությունը հոգեբանության վրա անհերքելի է: